ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﻤﻌﯿّﺘﯽ ﻧﺎﻻﻥ ﺷﺪﻡ / ﺟﻔﺖِ ﺑﺪﺣﺎﻻﻥ ﻭ ﺧﻮﺵ‌ ﺣﺎﻻﻥ ﺷﺪﻡ

بدحال: کسی که احوال قلبی و روحانی اش نازل است و به کمال نرسیده است. 
خوش حال: کسی که واردات قلبی عالی دارد و به کمال رسیده است.

ﺑﺪ ﺣﺎﻻﻥ ﻭ ﺧﻮﺵ ﺣﺎﻻﻥ : ﺁﺭﺍﻳﻪ ﻱ ﺗﻀﺎد. 

ﻧﺎﻻﻥ : ﺻﻔﺖ ﻋﺎﻟﻲ ﺍﺯ ﻧﺎﻟﻴﺪﻥ.                      ﺟﻔﺖ : ﻫﻤﺮﺍﻩ ، ﻫﻤﺪﻡ. 

ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﺪﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺭﻫﺮﻭ ﻭ ﻃﺎﻟﺐ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺗﻌﺼﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻝ ﺧﺎﻡ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻧﻴﻔﺘﺎﺩ ﻭ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻫﺮ ﻗﻮﻡ ﻭ ﻃﺎﻳﻔﻪ ﺍی ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻭﺳﻌﺖ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺭﺍﻩ ﻭ ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﭘﺎﺑﻨﺪ ﻧﮕﺮﺩﺩ .

ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻮ ﺩﻭﺭ ﻣﺎﻧﺪ ﺍﺯ ﺍﺻﻞِ ﺧﻮﯾﺶ / ﺑﺎﺯ ﺟﻮﯾﺪ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭِ ﻭﺻﻞِ ﺧﻮﯾﺶ

 ﺍﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ : ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻴﺖ ﺍﻭﻝ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪ ﻣﺒﺪﺃ ﻭ ﺳﺮ ﺁﻏﺎﺯ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺍصلی ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺭ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻭ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﻻﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ‏« ﻧﻴﺴﺘﺎﻥ ‏» ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﻭ ﺗﻠﻤﻴﺢ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺁﻳﻪ ی : ﺍﻧّﺎ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﺍﻧّﺎ ﺍﻟﻴﻪ ﺭﺍﺟﻌﻮﻥ . ﻗﺮﺍﺑﺖ ﻣﻌﻨﺎیی ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺎ ﺑﻴﺖ :

ﻣﺎ ﺯ ﺩﺭﻳﺎﻳﻴﻢ ﻭ ﺩﺭﻳﺎ می ﺭﻭﻳﻢ                       ﻣﺎ ﺯﺑﺎﻻﻳﻴﻢ ﻭ ﺑﺎﻻ می ﺭﻭﻳﻢ 

ﺍﺻﻞ ﻭ ﻭﺻﻞ : ﺟﻨﺎﺱ ﻧﺎﻗﺺ ﺍﺧﺘﻼفی ﺩﺭ ﺣﺮﻑ ﺍﻭﻝ.

ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻭﺻﻞ : ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ی ﺣﻀﺮﺕ ﺣﻖ ﻛﻪ : ‏« ﻣﻦ ﺍﺯ ﺭﻭﺡ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﺴﻢ ﺁﺩﻡ ﺩﻣﻴﺪﻡ ‏» ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻨﺪﻩ ی ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺭﻭﺡ ﺁﺩمی جزئی ﺍﺯ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﻻﺳﺖ . ﺍﻣﺎ ﺩﭼﺎﺭ ﻓﺮﺍﻕ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﭘﻴﻜﺮ ﺁﺩمی ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﻭﺻﻞ ﺻﻮﺭﺕ نمی ﮔﻴﺮﺩ ﻣﮕﺮ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺟﺴﻢ ﺧﻮﺩ ﺁﺯﺍﺩ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﻣﺮﮒ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﻏﻮﺵ ﻛﺸﺪ .

ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻛﺴﻲ ﺩﻭﺭ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺍﺯ ﺍﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺻﻮﺭتی می ﻓﻬﻤﺪ ﻛﻪ ﺍﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﻭ ﺩﻗﻴﻘﺎً ﺍﻳﻦ ﻛﻼﻡ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ : ‏« ﻣﻦ ﻋﺮﻑ ﻧﻔﺴﻲ ﻓﻘﺪ ﻋﺮﻑ ﺭﺑﻪ ‏» ﭘﺲ ﻫﻤﻪ ی نی ﻫﺎ نمی ﻧﺎﻟﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺩﺭﺩ ﺍﺷﺘﻴﺎﻕ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ .

ﺁﻧﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺩﻧﻴﺎﻳﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺯﻧﮕﻮﻟﻪ ﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮﻡ ﻛﻨﻨﺪﻩ ی ﺧﻮﻳﺶ ﺩﻝ ﺑﺴﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺍﻳﻦ : ‏« ﺩﺭﺩ ﻋﺸﻖ ‏» ﺭﺍ نمی ﭼﺸﻨﺪ .

بگذر از جسم و وسایط را بمان            کز وسایط دورمانی ز اصل جان
هر که واصل شد به اصل خود رسید         رو رسد باقی خلقان را مزید              (مولانا)
......................................................................................................................................
ما ز بالاییم و بالا می رویم                ما ز دریاییم و دریا می رویم
ما از آن جا و از این جا نیستیم        ما ز بی جاییم و بی جا می رویم
خوانده ای انا الیه راجعون                تا بدانی که کجاها می رویم                (مولانا)
......................................................................................................................................
مرگ پیش از مرگ، امن است ای فتی        این چنین فرمود ما را مصطفی
گفت موتوا کلکم من قبل                           ان یاتی الموت تموتوا بالفتن
هم چو عارف کز تن ناقص                        چراغ شمع دل افروخت از بهر فراغ
تا که روزی این بمیرد ناگهان                     پیش چشم خود نهد آن شمع جان
سر موتوا قبل موتوا این بود                     که پس از مردن فراغت ها رسد
بی حجابت باید اسرار لباب                      مرگ را بگزین و بر در آن حجاب
نه چنان مرگی که در گوری روی                مرگ تبدیلی که در نوری روی (مولانا)
......................................................................................................................................
آدم این جا تنهاست

                          و در این تنهایی
                                               سایه ی نارونی تا ابدیت جاری است        (سهراب سپهری)
......................................................................................................................................
ﺑﯽ همه گان ﺑﻪ ﺳﺮ ﺷﻮﺩ ﺑﯽﺗﻮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ       ﺩﺍﻍ ﺗﻮ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﯾﻦ ﺩﻟﻢ ﺟﺎﯼ ﺩﮔﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ                    

                                                                                                                         غزل ۵۵۳ دیوان شمس
......................................................................................................................................
"طلب و طرب"،"فراق و وصال"،"جفا و وفا" و دوگانه هایی از این دست، آموزه های عرفا در مورد بریده شدن از نیستان معنا را تداعی می کند که منطبق بر متافیزیک افلاطونی است که این عالم را سایه از آن عالمی می داند که در نهایت باید به آن بازگردیم. همان که حافظ در غزل ۳۴۲ می گفت:
ﺣﺠﺎﺏ ﭼﻬﺮﻩ ﺟﺎﻥ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻏﺒﺎﺭ ﺗﻨﻢ                                ﺧﻮﺷﺎ ﺩﻣﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭼﻬﺮﻩ ﭘﺮﺩﻩ ﺑﺮﻓﮑﻨﻢ
ﭼﻨﯿﻦ ﻗﻔﺲ ﻧﻪ ﺳﺰﺍﯼ ﭼﻮ ﻣﻦ ﺧﻮﺵ ﺍﻟﺤﺎﻧﯿﺴﺖ               ﺭﻭﻡ ﺑﻪ ﮔﻠﺸﻦ ﺭﺿﻮﺍﻥ ﮐﻪ ﻣﺮﻍ ﺁﻥ ﭼﻤﻨﻢ

ﺳﯿﻨﻪ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﺷَﺮﺣﻪ ﺷَﺮﺣﻪ ﺍﺯ ﻓﺮﺍﻕ / ﺗﺎ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﺷﺮﺡ ﺩﺭﺩ ﺍﺷﺘﯿﺎق

ﺷﺮﺣﻪ ﺷﺮﺣﻪ : چاک چاک، ﭘﺎﺭﻩ ﭘﺎﺭﻩ. 

☆ گر فراق بنده از بد بندگی است            چون تو با بد بدکنی، پس فرق چیست؟      ۱۵۷۴ دفتر اول
☆ عاشقم بر قهر و بر لطفش به                جد بوالعجب، من عاشق این هر دو ضد        ۱۵۸۰ دفتر اول

ﺳﻴﻨﻪ : ﻣﺠﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺩﻝ ﻋﺎﺷﻖ.

ﺷﺮﺡ : ﺑﺎﺯ ﻛﺮﺩﻥ ، ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻥ. 

ﺷﺮﺣﻪ ﻭ ﺷﺮﺡ : ﺟﻨﺎﺱ ﻧﺎﻗﺺ ﺍﻓﺰﺍﻳﺸﻲ ﺩﺭ ﺁﺧﺮ. 

ﺩِﻩ ﺯﮐﺎﺕِ ﺭﻭﯼ ﺧﻮﺏ ﺍﯼ ﺧﻮﺏ ﺭﻭ                      ﺷﺮﺡ ﺟﺎﻥ ﺷﺮﺣﻪ ﺷﺮﺣﻪ ﺑﺎﺯﮔﻮ

سینه ی شرحه شرحه: دلی پاره پاره از غم و گرفتار عشق و فراق.

ﺷﺮﺣﻪ : ﺑﻪ ﻓﺘﺢ ﺍﻭﻝ ﭘﺎﺭﻩ ﻳﻲ ﮔﻮﺷﺖ ﺭﺍ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻭ ﺷﺮﺣﻪ ﺷﺮﺣﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺎﺭﻩ ﭘﺎﺭﻩ ﻭ ﻣﺮﺍﺩ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﻬﻢ ﻣﻘﺼﻮﺩ، ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺷﺮﻁ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻛﺴﻲ ﺗﺎ ﺍﻫﻞ ﺩﺭﺩ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺳﺨﻦ ﺩﺭﺩ ﻣﻨﺪﺍﻥ ﺭﺍ ﻓﻬﻢ ﻧﺘﻮﺍﻥ ﻛﺮﺩ :

‏« ﺣﺎﻝ ﺷﺐ ﻫﺎﻱ ﻣﺮﺍ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻨﻲ ﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﺑس           ﺗﻮ ﭼﻪ ﺩﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺐ ﺳﻮﺧﺘﮕﺎﻥ ﭼﻮﻥ ﮔﺬﺭﺩ ؟ ‏»

‏« ﺣﺪﻳﺚ ﻋﺸﻖ ﭼﻪ ﺩﺍﻧﺪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ        ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﻜﻮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﻳﻲ ﺭﺍ ‏»

ﺩﺭ ﻛﻼﻡ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺍﺷﺘﻴﺎﻕ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ : ﻛﺸﺶ ﺭﻭﺡ ﻛﻤﺎﻝ ﻃﻠﺐ ﻭ ﺧﺪﺍﺟﻮ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻭ ﺍﺩﺭﺍﻙ ﺣﻘﻴﻘﺖ هستی. ﻋﻼﻗﻪ ﻭ ﺷﻮﻕ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻱ ﺍﺳﺖ ، ﻣﻴﻞ ﻗﻠﺐ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﻣﺤﺒﻮﺏ. 

ﮐﺰ ﻧﯿﺴﺘﺎﻥ، ﺗﺎ ﻣﺮﺍ ﺑُﺒﺮﯾﺪﻩﺍﻧﺪ/ ﺩﺭ ﻧﻔﯿﺮﻡ، ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ﻧﺎﻟﯿﺪﻩﺍﻧﺪ

شرح بیت قبلی                                                                                                                     شرح بیت بعدی

نیستان: نی زار، در این جا منظور اصل و فطرت انسان است. نفیر: بانگ بلند‌‌، فریاد.

چون از فطرت پاک و حقیقت محض دور شده ام و به جهان کثرت و تفرقه و شهوت هبوط کرده ام، ناله هایم آن قدر بلند‌‌ و حزن آور است که ناله های همه انسان های صاحب دل از اول تا آخر هستی ﺩﺭ درون ناله هایم شنیده می شود. 
(به بیت ۴۲۲۷ دفتر ششم نیز‌ مراجعه شود.)

ﺩﺭ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﯿﮑﻠﺴﻮﻥ ‏« ﺍﺯ ﻧﻔﯿﺮﻡ ‏» ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻟﻄﯿﻒ ﻭ ﻋﻤﯿﻘﯽ ﭼﻮﻥ ‏« ﺩﺭ ﻧﻔﯿﺮ ‏» ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﺍﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ‏« ﺍﺯ ﻧﻔﯿﺮ ‏» ﻧﯽ ﺑﻨﺎﻟﻨﺪ ﻣﯽ‌ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻌﻨﯽ ﻫﻤﺮﺍﻫﯽ ﺑﺎ ﻧﻔﯿﺮ ﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﻭ ﻧﻪ ﺟﺰﻭﯼ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﺩﺭﻭﻥ ﺍﻭ ﺑﻮﺩﻥ، ﯾﺎ ﻣﻌﻨﯽ ﻧﻪ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﻧﺎﻟﻪ ی ﺁن ها ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻧﯽ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺁﻥ ﺣﻨﯿﻦ ﻭ ﻧﻔﯿﺮ ﻣﺴﺘﻤﺮّ ﺍﺳﺖ.

ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ : ﻣﺠﺎﺯﺍً ﺩﺭ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻞ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﻭ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎﺕ ﺍﺳﺖ . ‏( ﺁﺭﺍﻳﻪ ی ﻣﺠﺎﺯ ‏)

شرح بیت قبلی                                                                                                                     شرح بیت بعدی

ﺑﺸﻨﻮ، ﺍﯾﻦ ﻧﯽ، ﭼﻮﻥ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻣﯽ‌ﮐﻨﺪ/ ﺍﺯ ﺟﺪﺍﯾﯽﻫﺎ، ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻣﯽ‌‌‌‌کند

                                                                                                                                              شرح بیت بعدی

موﻻﻧﺎ، ﺩﺭ ﻣﺼﺮﻉ ﺩﻭﻡ ﺳﺨﻦ ﺁﻏﺎﺯﯾﻦ ﺭﺍ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﯾﺎ دقیق تر بیان ﻣﯽ‌ ﮐﻨﺪ ... ﺷﮑﺎﯾﺖ ﮐﻪ ﻧﻪ، ﺭﻭﺍﯾﺖ ﻣﯽ‌ ﮐﻨﻢ. ﻧﻈﯿﺮ
☆ ﻣﻦ ﺯ ﺟﺎﻥِ ﺟﺎﻥ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻣﯽ‌ ﮐﻨﻢ              ﻣﻦ ﻧﯿَﻢ ﺷﺎﮐﯽ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﻣﯽ‌ ﮐﻨﻢ                          (؟) دفتر اول
☆ ما چو ناییم و نوا در ما ز توست             ما چو کوهیم و صدا در ما ز توست               ۶۰۳ دفتر اول
☆ دو دهان داریم گویا هم چو                    نی یک دهان پنهانست در لب های وی     (۲۰۰۲ ؟ ) دفتر ششم

شبیه نی که تا تو خالی نباشد صدایی از آن بر نمی خیزد تا بر دل ها اثر بگذارد، انسان کامل و عارف (مولانا) با خالی کردن درون خود از غل و غش ها، گفتار و اعمالی الهی پیدا می کند و اثر گذار می گردد. 

منظور از « از جدایی ها »، جداییِ انسان از خدایی که مبدأ و سرانجام، اوست؛ جدایی عاشق از معشوق، جدایی از فطرت پاک، جدایی جهان مادی از حقایق الهی، جدایی انسان ها از هم و ... 

ﺳﺨﻦ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺷﻨﯿﺪ، ﺍﺯ ﺁﻥ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻧﯿﺴﺖ؛ ﺁﻥ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺍﺯ ﻫﻮﺍﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﻭ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﻔﺲ ﻣﯽﻛﻨﺪ ﻭ ﺣﻜﺎﯾﺖ ﺍﻭ ﺷﻜﺎﯾﺖ ﺍﺯ ﻣﺤﺮﻭﻣﯿﺖﻫﺎ ﻭ ﻧﺎﻛﺎﻣﯽﻫﺎﯼ ﺧﺎﻛﯽ ﺍﻭﺳﺖ . ﯾﺎ ﺣﻜﺎﯾﺖ ﺗﻮﻓﯿﻘﺎﺕ ﻭﻫﻤﯽ ﻭ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﻌﺠﺐ ﻭ ﻣﻐﺮﻭﺭ ﻣﯽﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺟﻮﺭ ﻭ ﺳﺘﻢ ﻭﺍﻣﯽﺩﺍﺭﺩ .

ﺍﻣﺎ ﺁﻥ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﻨﺪﺑﻨﺪ ﻭﺟﻮﺩﺵ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻮﺍﻫﺎﯼ ﺧﻮﯾﺶ ﺧﺎﻟﯽ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﭼﻮﻥ ﻧﯽ ﻟﺐ ﺧﻮﺩ ﺑﺮ ﻟﺐ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﻭ ﺩﻝ ﺑﻪ ﻫﻮﺍﯼ ﺍﻭ ﻭ ﻧﻔﺲ ﺍﻭ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺣﻜﺎﯾﺘﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﻭ ﺷﻜﺎﯾﺘﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺍﺭﺩ .

ﮔﺮ ﻧﺒﻮﺩﯼ ﺑﺎ ﻟﺒﺶ ﻧﯽ ﺭﺍ ﺳﻤﺮ                ﻧﯽ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﭘﺮ ﻧﻜﺮﺩﯼ ﺍﺯ ﺷﺮ

ﺍﻧﺒﯿﺎ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ ﻧﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﻫﻮﺍﯼ ﺩﻝ ﺧﻮﯾﺶ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﯽﮔﻔﺘﻨﺪ، ﭼﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺭ ﺻﻔﺖ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ :

‏« ﻭ ﻣﺎ ﯾﻨﻄﻖ ﻋﻦ ﺍﻟﻬﻮﯼ ﺍﻥ ﻫﻮ ﺍﻻ ﻭﺣﯽ ﯾﻮﺣﯽ ‏»

ﺍﻭ ﺍﺯ ﻫﻮﺍﯼ ﺩﻝ ﺧﻮﯾﺶ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﯽﮔﻮﯾﺪ

ﻭ ﺍﯾﻦ ‏( ﻗﺮﺁﻥ ‏) ﻧﯿﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻭﺣﯽ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .

ﺑﺪﯾﻦ ﺑﯿﺎﻥ، ﻧﯽ ﻣﻘﺎﻡ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻛﺎﻣﻞ ﯾﺎ ﻛﻤﺎﻝ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺷﺨﺺ ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻮﯾﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﺩﺭ ﺍﻭ ﺩﻣﯿﺪﻩ ﻭ ﻫﺮﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺶ ﺍﺯ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ .

☆ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺩ ﭼﻮ ﻧﯽ ﮔﺸﺘﻢ ﺗﻬﯽ                ﻧﯿﺴﺖ ﺍﺯ ﻏﯿﺮ ﺧﺪﺍﯾﻢ ﺁﮔﻬﯽ

☆ ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻣﻦ ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺘﻢ، ﺍﯾﻦ ﺩﻡ ﺯ ﻫﻮﺳﺖ     ﭘﯿﺶ ﺍﯾﻦ ﺩﻡ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺩﻡ ﺯﺩ ﻛﺎﻓﺮ ﺍﻭﺳﺖ

☆ ﮔﺮﭼﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺯ ﻟﺐ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﺍﺳﺖ                   ﻫﺮ ﻛﻪ ﮔﻮﯾﺪ ﺣﻖ ﻧﮕﻔﺘﻪ، ﻛﺎﻓﺮ ﺍﺳﺖ

☆ ﯾﻚ ﺩﻫﺎﻥ ﻧﺎﻻﻥ ﺷﺪﻩ ﺳﻮﯼ ﺷﻤﺎ                   ﻫﺎﯼ ﻭ ﻫﻮﯾﯽ ﺑﺮﻓﻜﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﺳﻤﺎ

☆ ﻟﯿﻚ ﺩﺍﻧﺪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺳﺖ                ﻛﺎﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺳﺮﯼ ﻫﻢ ﺯﺍﻥ ﺳﺮ ﺍﺳﺖ

☆ ﺩﻣﺪﻡ ﺍﯾﻦ ﻧﺎﯼ ﺍﺯ ﺩﻡﻫﺎﯼ ﺍﻭﺳﺖ                  ﻫﺎﯼ ﻭ ﻫﻮﯼ ﺭﻭﺡ ﺍﺯ ﻫﯿﻬﺎﯼ ﺍﻭﺳﺖ

ﺍﻧﺒﯿﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﯿﺎ ﻭ ﻗﺪﯾﺴﺎﻥ ﻋﺎﻟﻢ ﻛﻪ ﺍﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺷﻜﺮﺑﺎﺭ ﺍﺯ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﭘﺨﺶ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻫﻤﻪ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﻟﺐﻫﺎﯼ ﺷﻜﺮﯾﻦ ﺁﻥ ﺷﺎﻫﺪ ﯾﻜﺘﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﺷﻜﺮﻓﺮﻭﺷﯽ ﺭﺳﯿﺪﻩﺍﻧﺪ .

ﺷﻜﺮ ﻓﺮﻭﺵ ﻛﻪ ﻋﻤﺮﺵ ﺩﺭﺍﺯ ﺑﺎﺩ ﭼﺮﺍ                  ﺗﻔﻘﺪﯼ ﻧﻜﻨﺪ ﻃﻮﻃﯽ ﺷﻜﺮﺧﺎ ﺭﺍ ‏( ﺣﺎﻓﻆ ‏)

ﻭ ﺍﯾﻦ ﺗﻤﺜﯿﻞ ﻧﯽ ﺷﺪﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺭﺳﯿﺪﻥ ﺑﻪ ﺩﺭﻙ ﺣﻘﺎﯾﻖ ﺍﺷﯿﺎ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﯾﺮﻫﺎﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﯽﺧﻮﺭﺩ . ﭼﯿﻨﯿﺎﻥ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﺴﯽ ﻧﯽ ﻧﺸﻮﺩ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﻧﯽ ﺭﺍ ﺑﻜﺸﺪ . ﻭ ﺍﯾﻦ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﻛﺎﺭ ﻫﻨﺮ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﺼﺪﺍﻕ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﺴﯽ ﺍﺯ ﺧﻮﺩﺑﯿﻨﯽ ﻭ ﺧﻮﺩﺭﺍﯾﯽ ﻭ ﻧﻔﺲﭘﺮﺳﺘﯽ ﺭﻫﺎ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﻮﯼ ﺧﻮﺵ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻡ ﺟﺎﻥ ﺍﻭ ﻧﺮﺳﯿﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺧﻠﻘﺶ ﭼﻮﻥ ﻧﻔﺲ ﺻﺒﺎ ﻟﻄﯿﻒ ﻭ ﻋﻄﺮﺁﮔﯿﻦ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ، ﺩﺭ ﻫﯿﭻ ﻫﻨﺮﯼ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺷﻌﺮ ﺑﻪ ﻛﻤﺎﻝ ﻧﻤﯽﺭﺳﺪ . ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻓﺮﯾﻨﺶ ﻫﻨﺮﯼ ﺩﺭ ﮔﺮﻭ ﻣﺴﺘﯽ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﯿﺎﻥ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﯽ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .

☆ ﻋﺰﻟﻢ ﺑﻪ ﻫﻮﺷﯿﺎﺭﯼ ﻧﻤﻜﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩﺍﯼ ﺟﺎﻥ          ﻗﺪﺣﯽ ﺩﻭ ﻣﻮﻫﺒﺖ ﻛﻦ ﭼﻮﻥ ﺯ ﻣﻦ ﻏﺰﻝ ﺳﺘﺎﻧﯽ ‏( ﺩﯾﻮﺍﻥ ﺷﻤﺲ ‏)

☆ ﺷﺮ ﻭ ﺷﻮﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻓﻜﻨﻨﺪ ﻣﺴﺘﺎﻥ                    ﺳﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪﺍﻥ، ﻫﻨﺮﯼ ﻧﺪﺍﺭﺩ        ‏( ﺍﻟﻬﯽ ﻗﻤﺸﻪﺍﯼ ‏)

ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺘﯽ ﻭ ﺭﻓﻊ ﺣﺠﺎﺏ ﺧﻮﺩﭘﺮﺳﺘﯽ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺯﯾﺒﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺭﺥ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ﻭ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﺁﻥ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﻫﻨﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ .

ﻏﺰﺍﻝ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺩﻩ ﻏﺰﻝ ﺯ ﻣﻦ ﺑﺴﺘﺎﻥ          ﻧﻤﺎﯼ ﭼﻬﺮﻩ ﺷﻌﺮﯼ ﻭ ﺷﻌﺮ ﺗﺎﺯﻩ ﺑﺒﯿﻦ ‏( ﺩﯾﻮﺍﻥ ﺷﻤﺲ ‏)

ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ، ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﺸﻨﻮ ﺍﺯ ﻧﯽ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﺴﺖ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﻮ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪﺍﻧﺪ ﻣﺴﺘﯽ ﻭ ﺭﺍﺳﺘﯽ :

ﭼﻮ ﺭﺍﺯﻫﺎ ﻃﻠﺒﯽ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﻣﺴﺘﺎﻥ ﺭﻭ                 ﻛﻪ ﺭﺍﺯ ﺭﺍ ﺳﺮ ﺳﺮﻣﺴﺖ ﺑﯽﺣﯿﺎ ﮔﻮﯾﺪ    ‏( ﺩﯾﻮﺍﻥ ﺷﻤﺲ ‏)

ﺁﻥ ﻣﺴﺖ ﻗﻠﻨﺪﺭ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﯿﺎﻥ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮔﺴﺘﺎﺥ ﻭ ﺑﯽﭘﺮﻭﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﯿﭻ ﻭﺳﻮﺳﻪﺍﯼ ﺟﺰ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﻛﻪ ﻋﯿﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺍﺳﺖ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺮﻧﻤﯽﺍﻧﮕﯿﺰﺩ .

ﻓﻘﯿﻪ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﺩﯼ ﻣﺴﺖ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻓﺘﻮﺍ ﺩﺍﺩ        ﻛﻪ ﻣﯽﺣﺮﺍﻡ ﻭﻟﯽ ﺑﻪ ﺯ ﻣﺎﻝ ﺍﻭﻗﺎﻑ ﺍﺳﺖ  ‏( ﺣﺎﻓﻆ ‏)

ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺟﻼﻝﺍﻟﺪﯾﻦ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺻﻔﺖ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﯽ ﻣﻮﺻﻮﻑ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺷﺎﺩﯼ ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﭼﻨﺎﻥ ﻣﺴﺘﯽ ﺍﺳﺖ . ﺳﻼﻡ ﺍﻭ ﺳﻼﻡ ﻣﺴﺖ ﺍﺳﺖ. 

ﻗﺼﻪ ﻧﯽ ﺩﺭ ﺍﺳﺎﻃﯿﺮ ﯾﻮﻧﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﻗﺼﻪ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻭ ﻋﺒﺮﺕﺁﻣﻮﺯﯼ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺎﺟﺮﺍﯼ ﺍﻭ ﺑﺎ ﻗﺼﻪ ﻧﯽ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻫﻢﺁﻫﻨﮓ ﺍﺳﺖ . ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻧﯽ ﺑﻪ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﯾﻮﻧﺎﻧﯿﺎﻥ ﭼﻨﯿﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ : ﻧﯽ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺩﺧﺘﺮ ﺯﯾﺒﺎﯾﯽ ﺑﻮﺩ . ﺩﺭ ﺑﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ ﻭ ﺧﺮﻣﯽ ‏( ﻛﻪ ﺭﻣﺰﯼ ﺍﺯ ﺑﻬﺸﺖ ﺍﺳﺖ ‏) ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﻛﺮﺩ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺁﻥ ﻧﺎﺣﯿﺖ ﺑﺮ ﺍﻭ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺭﻭﺯﯼ ﯾﻜﯽ ﺍﺯ ﻋﺎﺷﻘﺎﻥ ﺍﻭ ﻛﻪ ﻣﺠﻨﻮﻥﺗﺮ ﺍﺯ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻛﺮﺩ ﺗﺎ ﺑﮕﯿﺮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻭ ﻣﻌﺎﺷﻘﻪ ﻛﻨﺪ، ﺍﻣﺎ ﺍﻭ ﮔﺮﯾﺨﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﯿﺰﺍﺭﯼ ﺍﻧﺒﻮﻩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻧﻜﻪ ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺟﻮﺍﻥ ﺑﺒﻨﺪﺩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﯾﻚ ﻧﯽ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩ ﺗﺎ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﻧﯽﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻠﯽ ﮔﻢ ﺷﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﺟﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﻧﯽ ﺧﺎﺹ ﺭﺍ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻭ ﭼﯿﺪ ﻭ ﺑﻨﺪﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻬﯽ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺳﻮﺭﺍﺥﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﺩﺭ ﺁﻥ ﭘﺪﯾﺪ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺁﺗﺶ ﻋﺸﻖ ﺧﻮﯾﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻭ ﺩﻣﯿﺪ .

☆ ﺁﺗﺶ ﺍﺳﺖ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻧﮓ ﻧﺎﯼ ﻭ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎﺩ                ﻫﺮ ﻛﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﺗﺶ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎﺩ

ﺍﯾﻦ ﺑﯿﺖ ﺁﻏﺎﺯﯾﻦ ﻭ ﺑﯿﺖ ﺑﻌﺪ، ﺩﺭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﻣﻮﺍﺭﺩ، ﻣﺎﺧﻮﺫ ﺍﺯ ﭼﺎﭖ ﻧﯿﮑﻠﺴﻮﻥ، به ‌ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﺛﺒﺖ ﻭ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﻣﯽ‌ ﺷﻮﺩ:
ﺑﺸﻨﻮ ﺍﺯ ﻧﯽ ﭼﻮﻥ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻣﯽ‌ ﮐﻨﺪ                    ﺍﺯ ﺟﺪﺍﯾﯽ ‌ ﻫﺎ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻣﯽ‌ ﮐﻨﺪ
ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺛﺒﺖ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﯼ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻭ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪﻩ ﺑﻠﮑﻪ ‏« ﺍﯾﻦ ﻧﯽ ‏» ﻫﻢ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ‏« ﺍﺯ ﻧﯽ ‏» ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ، ‏« ﺍﯾﻦ ﻧﯽ ‏» ﺩﺭ ﺛﺒﺖ ﻧﺴﺨﻪ اول ﻗﻮﻧﯿﻪ (۶۷۷)، ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺻﺮﯾﺢ ﻭ ﺩﻗﯿﻘﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺍﺯ « ﻧﯽ » ﺟﺰ ﺧﻮﺩ ﮔﻮﯾﻨﺪﻩ، ﯾﻌﻨﯽ ﺷﺨﺺ ﺷﺨﯿﺺ ﻣﻮﻻﻧﺎ، ﻧﯿﺴﺖ. ‏« ﺍﺯ ﻧﯽ ‏» ﺍﯾﻦ ﺻﺮﺍﺣﺖ ﻭ ﺭﻭﺷﻨﯽ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ.
نیکلسوﻥ ﻫﻢ ﺩﺭ ﯾﺎﺩﺍﺷﺖ ‌ﻫﺎﯼ ﺑﻌﺪﯼ ﺧﻮﺩ، ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻧﺴﺨﻪ اول ﻗﻮﻧﯿﻪ، ﺑﯿﺖ ﺭﺍ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.

ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻭ ﺣﻜﺎﻳﺖ : ﺟﻨﺎﺱ ﻧﺎﻗﺺ ﺍﺧﺘﻼﻓﻲ؛        ﭼﻮﻥ : ﻗﻴﺪ ﺑﻲ ﻧﺸﺎﻧﻪ؛          ﺑﻴﺖ ﺳﻪ ﺟﻤﻠﻪﺩﺍﺭﺩ. 

                                                                                                                                              شرح بیت بعدی

نی نامه ۱

صفحه ی قبل                                                                                                                صفحه ی بعد

ﺑﺸﻨﻮ، ﺍﯾﻦ ﻧﯽ، ﭼﻮﻥ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻣﯽ‌ﮐﻨﺪ                    ﺍﺯ ﺟﺪﺍﯾﯽﻫﺎ، ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻣﯽ‌‌‌‌کند
ﮐﺰ ﻧﯿﺴﺘﺎﻥ، ﺗﺎ ﻣﺮﺍ ﺑُﺒﺮﯾﺪﻩﺍﻧﺪ                                 ﺩﺭ ﻧﻔﯿﺮﻡ، ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ﻧﺎﻟﯿﺪﻩﺍﻧﺪ
ﺳﯿﻨﻪ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﺷَﺮﺣﻪ ﺷَﺮﺣﻪ ﺍﺯ ﻓﺮﺍﻕ                     ﺗﺎ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﺷﺮﺡ ﺩﺭﺩ ﺍﺷﺘﯿﺎق
ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻮ ﺩﻭﺭ ﻣﺎﻧﺪ ﺍﺯ ﺍﺻﻞِ ﺧﻮﯾﺶ                  ﺑﺎﺯ ﺟﻮﯾﺪ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭِ ﻭﺻﻞِ ﺧﻮﯾﺶ
ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﻤﻌﯿّﺘﯽ ﻧﺎﻻﻥ ﺷﺪﻡ                              ﺟﻔﺖِ ﺑﺪﺣﺎﻻﻥ ﻭ ﺧﻮﺵ‌ ﺣﺎﻻﻥ ﺷﺪﻡ                   ۵
ﻫﺮﮐﺴﯽ ﺍﺯ ظنِّ ﺧﻮﺩ ﺷﺪ ﯾﺎﺭ ﻣﻦ                           ﺍﺯ ﺩﺭﻭﻥ ﻣﻦ ﻧﺠُﺴﺖ، ﺍﺳﺮﺍﺭ ﻣﻦ
ﺳِﺮّ ﻣﻦ ﺍﺯ ﻧﺎﻟﻪﯼ ﻣﻦ ﺩﻭﺭ ﻧﯿﺴﺖ                            ﻟﯿﮏ ﭼﺸﻢ ﻭ ﮔﻮﺵ ﺭﺍ ﺁﻥ ﻧﻮﺭ ﻧﯿﺴﺖ
ﺗﻦ ﺯ ﺟﺎﻥ ﻭ ﺟﺎﻥ ﺯ ﺗﻦ، ﻣﺴﺘﻮﺭ ﻧﯿﺴﺖ                  ﻟﯿﮏ ﮐﺲ ﺭﺍ ﺩﯾﺪِ ﺟﺎﻥ، ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻧﯿﺴﺖ
ﺁﺗﺶ ﺍﺳﺖ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻧﮓِ ﻧﺎﯼ ﻭ ﻧﯿﺴﺖﺑﺎﺩ                    ﻫﺮ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﺗﺶ ﻧﺪﺍﺭﺩ، ﻧﯿﺴﺖﺑﺎﺩ
ﺁﺗﺶ ﻋﺸﻖ ﺍﺳﺖ، ﮐﺎﻧﺪﺭ ﻧَﯽ ﻓُﺘﺎﺩ                           ﺟﻮﺷﺶ ﻋﺸﻖ ﺍﺳﺖ، ﮐﺎﻧﺪﺭ ﻣَﯽ ﻓُﺘﺎﺩ                  ۱۰
ﻧﯽ، ﺣﺮﯾﻒِ ﻫﺮﮐﻪ ﺍﺯ ﯾﺎﺭﯼ ﺑُﺮﯾﺪ                              ﭘﺮﺩﻩ ‌ﻫﺎیش ﭘﺮﺩﻩﻫﺎﯼ ﻣﺎ ﺩَﺭﯾﺪ
هم چو ﻧَﯽ، ﺯﻫﺮﯼ ﻭ ﺗَﺮﯾﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﺩﯾﺪ؟                   هم چو ﻧَﯽ، ﺩم ساﺯ ﻭ ﻣﺸﺘﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﺩﯾﺪ؟
ﻧﯽ، ﺣﺪﯾﺚِ ﺭﺍﻩِ ﭘُﺮﺧﻮﻥ ﻣﯽ‌ﮐﻨﺪ                             ﻗﺼّﻪﻫﺎﯼ ﻋﺸﻖِ ﻣﺠﻨﻮﻥ ﻣﯽ‌ﮐﻨﺪ
ﻣَﺤﺮﻡِ ﺍﯾﻦ ﻫﻮﺵ، ﺟُﺰ بی هوﺵ ﻧﯿﺴﺖ                 ﻣﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍ ﻣُﺸﺘﺮﯼ، ﺟﺰ ﮔﻮﺵ ﻧﯿﺴﺖ
ﺩﺭ ﻏﻢِ ﻣﺎ، ﺭﻭﺯﻫﺎ بی گاﻩ ﺷﺪ                                  ﺭﻭﺯﻫﺎ، ﺑﺎ ﺳﻮﺯﻫﺎ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺷﺪ                               ۱۵
ﺭﻭﺯﻫﺎ ﮔﺮ ﺭﻓﺖ، ﮔُﻮ‌: "ﺭَﻭ ﺑﺎﮎ ﻧﯿﺴﺖ                       ﺗﻮ ﺑﻤﺎﻥ، ﺍﯼ ﺁﻥ ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﺗﻮ ﭘﺎﮎ ﻧﯿﺴﺖ"
ﻫﺮ ﮐﻪ ﺟﺰ ﻣﺎﻫﯽ، ﺯ ﺁﺑﺶ ﺳﯿﺮ ﺷﺪ                          ﻫﺮﮐﻪ ﺑﯽ ‌ ﺭﻭﺯی است ﺭﻭﺯﺵ ﺩﯾﺮ ﺷﺪ
ﺩﺭ ﻧﯿﺎﺑﺪ ﺣﺎﻝ ﭘُﺨﺘﻪ ﻫﯿﭻ ﺧﺎﻡ                               ﭘﺲ ﺳﺨﻦ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﺎﯾﺪ، ﻭﺍﻟﺴّﻼﻡ

صفحه ی قبل                                                                                                                صفحه ی بعد

برای بعضی از ابیات توضیح هایی داده شده، بر روی بیت مورد نظرتون کلیک کنید تا توضیح بیت رو ببینید

مقدمه مولانا جلال الدین محمد بلخی

صفحه ی قبل                                                                                                                                        صفحه ی بعد

ﺍﯾﻦ ﮐﺘﺎﺏ ﻣﺜﻨﻮﯼ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺁﻥ ﺍﺻﻮﻝ ِ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﺻﻮﻝ ِ ﺩﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﮐﺸﻒ ﺭﺍﺯﻫﺎﯼ ﻭﺻﻮﻝ ﻭ ﯾﻘﯿﻦ ﻭ ﺁﻥ ﻓﻘﻪ ﺑﺰﺭﮒ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺭﻭﺷﻦ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺑﺮﻫﺎﻥ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﺧﺪﺍﺳﺖ . ‏« ﺭﻭﺷﻨﺎﯾﯽ ﺁﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺎﻧﻮﺳﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﭼﺮﺍﻏﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‏» ﮐﻪ ﻧﻮﺭﯼ ﺭﻭﺷﻦﺗﺮ ﺍﺯ ﺑﺎﻣﺪﺍﺩﺍﻥ ﺑﯿﺎﻓﺸﺎﻧﺪ ﻭ ﺑﻬﺸﺖ ﺩﻟﻬﺎﺳﺖ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﭼﺸﻤﻪﻫﺎ ﻭ ﺷﺎﺧﺴﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﯿﺎﻥ ﭼﺸﻤﻪﺍﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺭﻭﻧﺪﮔﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺭﺍﻩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺳﻠﺴﺒﯿﻞ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ، ﻭ ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﻭ ﮐﺮﺍﻣﺎﺕ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﻧﯿﮑﻮ ﻭ ﺁﺳﺎﯾﺶﮔﺎﻫﯽ ﺧﻮﺵ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ . ﻧﯿﮑﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﯽﺧﻮﺭﻧﺪ ﻭ ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ ﻭ ﺁﺯﺍﺩﮔﺎﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﮔﺸﺎﺩﻩﺧﺎﻃﺮ ﻭ ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺎﻥ ﺭﻭﺩ ﻧﯿﻞ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺮﺩﺑﺎﺭﺍﻥ ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽ ﮔﻮﺍﺭﺍ، ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﺮﻋﻮﻧﯿﺎﻥ ﻭ ﮐﺎﻓﺮﺍﻥ ﺩﺭﯾﻎ ﻭ ﺣﺴﺮﺕ ﺍﺳﺖ ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻓﺮﻣﻮﺩ : ‏« ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﮔﻤﺮﺍﻩ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﻣﯽ­ﺷﻮﻧﺪ ‏» .

ﻭ ﺁﻥ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺳﯿﻨﻪ ‌ ﻫﺎﺳﺖ ﻭ ﺯﺩﺍﯾﻨﺪﻩ ﻏﻢ‌ ﻫﺎ . ﺭﺍﺯﮔﺸﺎﯼ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﮔﺸﺎﯾﺶ ﺭﻭﺯﯼﻫﺎ ﻭ ﺧﻮﺵ ­ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺧﻮﯼ ‌ ﻫﺎ . ‏« ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﮔﺮﺍﻣﯽ ﻭ ﻧﯿﮏ ‏» ﮐﻪ ﻧﮕﺬﺍﺭﻧﺪ ‏« ﺟﺰ ﭘﺎﮐﺎﻥ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺳﺖ ﺯﻧﺪ ‏» ﻭ ‏« ﻓﺮﻭﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺟﻬﺎﻧﯿﺎﻥ ﺍﺳﺖ ‏» ﮐﻪ ‏« ﺍﺯ ﻫﯿﭻ ﺳﻮ ﺑﺎﻃﻞ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﺍﻩ ﻧﻤﯽﯾﺎﺑﺪ ‏» ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﯾﺪﻩﺑﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﺱﺑﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻭﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﮕﻪﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﻭ ﺍﻭﺳﺖ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥﺗﺮﯾﻦ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺎﻥ . ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻥ ﺍﻟﻘﺎﺏ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺍﻧﺪﮎ ﺑﺴﻨﺪﻩ ﮐﺮﺩﯾﻢ، ﻭ ﺍﯾﻦ ﺍﻧﺪﮎ، ﺭﺍﻩ ﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺟﺮﻋﻪ ﺑﻪ ﺁﺑﮕﯿﺮ ﻭ ﻣﺸﺖ ﺑﻪ ﺧﺮﻭﺍﺭ .

ﭼﻨﯿﻦ ﮔﻮﯾﺪ ﺍﯾﻦ ﺑﻨﺪﻩﯼ ﻧﺎﺗﻮﺍﻥ ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺗﻌﺎﻟﯽ، ﻣﺤﻤّﺪ ﺑﻦ ﻣﺤﻤّﺪ ﺑﻦ ﺣﺴﯿﻦ ﺑﻠﺨﯽ، ﻭ ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺑﭙﺬﯾﺮﺩ، ﮐﻪ ﻣﻦ ﺩﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻥ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﻣﺜﻨﻮﯼ ﮐﻮﺷﯿﺪﻡ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﮑﺎﺕ ﺷﮕﻔﺖ ﻭ ﻧﺎﺩﺭ ﻭ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﮔﺰﯾﺪﻩ ﻭ ﺭﻩﻧﻤﺎﯾﯽﻫﺎﯼ ﮐﻤﯿﺎﺏ ﻭ ﺭﻭﺵ ﭘﺮﻫﯿﺰﮔﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﺑﻮﺳﺘﺎﻥ ﺧﺪﺍﭘﺮﺳﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ، ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺍﻧﺪﮎ ﻭ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎﺭ .

ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻡ ﺑﻪ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺳﺮﻭﺭﻡ، ﻭ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻢ ﻭ ﻣﻌﺘﻤﺪﻡ ﻭ ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ ﺭﻭﺡ ﺩﺭ ﺗﻨﻢ ﮐﻪ ﺫﺧﯿﺮﻩﯼ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻭ ﻓﺮﺩﺍﯼ ﻣﻦ ﺍﺳﺖ . ﻭ ﻫﻢ ﺍﻭﺳﺖ ﭘﯿﺸﻮﺍﯼ ﻋﺎﺭﻓﺎﻥ، ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﯼ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﻭ ﯾﻘﯿﻦ، ﻓﺮﯾﺎﺩﺭﺱ ﺧﻠﻖ، ﺍﻣﯿﻦ ﺩﻝﻫﺎ ﻭ ﻋﻘﻞﻫﺎ، ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺁﻓﺮﯾﺪﮔﺎﻥ، ﻭ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻩﯼ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﯿﻦ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻭﺻﯿﺎﯼ ﺧﺪﺍ ﻧﺰﺩ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺵ ﻭ ﺁﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺍﺳﺮﺍﺭﯼ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﻨﺪﻩﯼ ﺧﺎﺻﺶ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩﻩ . ﺍﻭﺳﺖ ﮐﻠﯿﺪ ﮔﻨﺞﻫﺎﯼ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻭ ﺍﻣﯿﻦ ﮔﻨﺞﻫﺎﯼ ﺯﻣﯿﻦ، ﺍﺑﻮﺍﻟﻔﻀﺎﺋﻞ ﺣﺴﺎﻡ ﺍﻟﺤﻖ ﻭﺍﻟﺪﯾﻦ ﺣﺴﻦ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﺴﻦ، ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ ﺍﺑﻦ ﺍﺧﯽ ﺗﺮﮎ، ﺑﺎﯾﺰﯾﺪ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻭ ﺟﻨﯿﺪ ﺯﻣﺎﻥ، ﻭ ﻣﺮﺩﯼ ﺭﺍﺳﺘﯿﻦ ﺍﺯ ﺳﻼﻟﻪ ﺻﺪﯾﻖ ‏( ﺍﺑﻮﺑﮑﺮ ‏) ، ﮐﻪ ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺧﺸﻨﻮﺩ ﺑﺎﺩ .

ﺩﺭ ﺍﺻﻞ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺭﻭﻣﯿﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﺴﺒﺘﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺎ ﭘﯿﺮ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﯼ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ‏« ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺧﻔﺘﻦ ﮐﺮﺩ ﺑﻮﺩﻡ ﻭ ﺑﺎﻣﺪﺍﺩﺍﻥ ﻋﺮﺏ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻢ ‏» ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺭﻭﺍﻥ ﺁﻥ ﺷﯿﺦ ﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻭ ﺭﺍ ﭘﺎﮎ ﺑﺪﺍﺭﺩ، ﭼﻪ ﺧﻮﺵ ﺳﻠﻒ ﻭ ﭼﻪ ﻧﯿﮑﻮ ﺧﻠﻒ . ﺍﺯ ﺗﺒﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺧﻮﺭﺷﯿﺪ ﺟﺎﻣﻪﯼ ﺧﻮﺩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﻓﮕﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺭﻭﺷﻨﺎﯾﯽ ﺍﺧﺘﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮﺵ ﻧﻮﺭﯼ ﻧﺪﺍﺭﺩ ... ﺻﺤﻦ ﺳﺮﺍﯼ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻫﻢ ﭼﻨﺎﻥ ﻗﺒﻠﻪ ﺍﻗﺒﺎﻟﯽﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻣﯿﺮﺯﺍﺩﮔﺎﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﻭﯼ ﻣﯽﺁﻭﺭﻧﺪ . ﻫﻤﺎﺭﻩ ﻗﺒﻠﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﯾﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﮐﻌﺒﻪﯼ ﺁﺭﺯﻭﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻟﻄﻒﺟﻮﯾﺎﻥ ﺑﻪ ﮔﺮﺩ ﺁﻥ ﻣﯽﮔﺮﺩﻧﺪ .

ﺗﺎ ﺳﺘﺎﺭﻩ ﻣﯽﺩﺭﺧﺸﺪ ﻭ ﺍﺧﺘﺮﯼ ﻣﯽﺗﺎﺑﺪ، ﺍﯾﻦ ﺩﺭﮔﺎﻩ ﭘﻨﺎﻫﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﯿﻨﺶﻭﺭﺍﻥ، ﺭﺑّﺎﻧﯿﺎﻥ، ﺭﻭﺣﺎﻧﯿﺎﻥ، ﺁﺳﻤﺎﻧﯿﺎﻥ، ﻋﺮﺷﯿﺎﻥ ﻭ ﻧﻮﺭﺍﻧﯿﺎﻥ، ﺁﻥ ﻧﺎﻇﺮﺍﻥ ﺧﺎﻣﻮﺵ، ﺁﻥ ﻏﺎﯾﺒﺎﻥ ﺣﺎﺿﺮ، ﺁﻥ ﺧﺴﺮﻭﺍﻥ ﮊﻧﺪﻩﭘﻮﺵ، ﻧﺠﺒﺎﯼ ﻗﻮﻡ، ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﻓﻀﯿﻠﺖ ﻭ ﺍﻧﻮﺍﺭ ﺭﻫﻨﻤﺎ . ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺩ ﺍﯼ ﺧﺪﺍﯼ ﺟﻬﺎﻧﯿﺎﻥ .

ﻭ ﺍﯾﻦ ﺩﻋﺎ ﻣﺮﺩﻭﺩ ﻧﻤﯽﮔﺮﺩﺩ ﭼﺮﺍ ﮐﻪ ﺩﻋﺎﯾﯽ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺣﻖّ ﻫﻤﻪﯼ ﺍﺻﻨﺎﻑ ﺧﻠﻖ .

ﻭ ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺧﺪﺍﯼ ﯾﮕﺎﻧﻪ ﺭﺍ، ﻭ ﺩﺭﻭﺩ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﺳﺮﻭﺭ ﻣﺎ ﻣﺤﻤّﺪ ﻭ ﭘﯿﺮﻭﺍﻧﺶ ﻭ ﺧﺎﻧﺪﺍﻧﺶ . ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻭ ﭼﻪ ﻧﯿﮑﻮ ﮐﺎﺭﺳﺎﺯﯼ ﺍﺳﺖ

صفحه ی قبل                                                                                                                                        صفحه ی بعد

پیش گفتار

                                                                                                                                                   صفحه ی بعد

بیش ز یک سالی می شود با تعدادی هم شهری یان (ده دشت - که گلویه) فرهیخته محفل مثنوی خوانی ای راه انداخته ایم. طی این مدت خیلی از سایت ها را ورق زدم ولی شرحی با بیان ساده و از ابتدا به انتها ندیدم. کتاب شرح های کریم زمانی و دکتر استعلامی نیز با تمام خوبی هاشان باز نتوانستند دلم را بدست آورند و من در جاهایی فراتر و در جاهایی فروتر از دید آن ها به مثنوی و مولانا نگاه می کنم. 

بر آن شدم که مکتوبات خود از شرح ها و محفل مان را بر روی صفحه ی وب بیاورم تا هم مورد بازدید خودم باشد و هم دوستان را در مثنوی خوانی یاری گر باشد. دوستان نیز یاری گر من باشند و با نظرات خود زیر هر پست به فهم بهتر من و دیگر هم محفلان کمک کنند. در پایان بعضی از حکایت ها خلاصه ای ویژه از نکات اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و ... آن حکایت می نویسم. 

هر چند وقت بازگشتی به پست ها خواهم داشت و مطالعات جدید و نظرات مخاطبان و ادراکات جدیدم را در پست ها اعمال می کنم. 

سعی یم بر آن است که توضیحاتی ساده برای ابیات بدهم. نه دنبال عرفانی بیان کردنم و نه ادبی بیان کردن. بیشتر ابیات ساده بیان شده اند و من توضیحی برای شان ندارم و در بیشتر جاها مولانا خود با ابیات بعدی فهم موضوع را برای مان آسوده ساخته که من آن جاها نیز حرفی برای گفتن ندارم. 

ابیات را ۵ شماره به ۵ شماره با عدد مشخص کرده ام و هر بیتی که پر رنگ شده ، شرح و توضیح مختصری داده شده که با کلیک روی بیت به شرحش دسترسی پیدا خواهید کرد. 

فایل صوتی ابیات هر پست را زیر همان پست به اشتراک می گذارم.  {البته با کمی تأخیر}

منابعی که برای این محفل مجازی مورد استفاده قرار داده ام:

الف: به استناد کتاب مثنوی، با تصحیح و تعلیق دکتر محمد استعلامی

۱     نسخه ی قاهره (۶۶۸ هجری) چهار سال قبل از درگذشت مولانا - در قونیه نگارش شده

۲    نسخه ی اول موزه ی مولانا (قونیه اول) ( ۶۷۷ هجری) پنج سال پس از درگذشت مولانا- به گواه کاتب نسخه در آخر دفتر ششم آن را از روی دست نویسی که از نظر مولانا گذشته باز نویسی کرده

۳    نسخه ی دوم موزه ی مولانا (قونیه دوم) تاریخ تحریر معلوم نیست

۴    نسخه ی کتاب خانه ی ملی تهران ( ۷۱۵ هجری)

۵    نسخه ی نیکلسون 

ب: به استناد کتاب شرح جامع مثنوی کریم زمانی

       نسخه (نیکلسون) رنالد الن نیکلسون

پ: به استناد وبلاگ الفاظ مثنوی

      نسخه ی اول قونیه به استناد کتاب مثنوی تصحیح دکتر عبدالکریم سروش 

ت: قرآن کریم با ترجمه ی شیخ حسین انصاریان ، ابوالفضل بهرام پور و آیت الله صادقی تهرانی

ث: جمله ها و نکته هایی که دوستان (حاج آقا آذری، آقایان معصومی، فاطمی، سروش نیا، داورپناه، خلیلی، جعفری، گنجی و ... ) در محفل مان مطرح کرده اند

ج: فیس بوک آقای رضا بابایی، مقالات ، کتب و سخنرانی های استاد الهی قمشه ای - دکتر عبدالکریم سروش و دکتر سروش دباغ

ح: سایت های گنج حضور، گنج نامه و گنجور

                                                                                                                                                   صفحه ی بعد

مثنوی معنوی ، دفتر اول

                                                                                     مثنوی معنوی ، دفتر دوم

۱    نی نامه

........................

۲  کنیزک و پادشاه

........................

.

.

.

........................

     طوطی و بازرگان

                                                                                      مثنوی معنوی ، دفتر دوم

مثنوی معنوی

پیش گفتار

          مقدمه مولانا جلال الدین محمد بلخی

مثنوی معنوی ، دفتر اول

                مثنوی معنوی ، دفتر دوم

                                مثنوی معنوی ، دفتر سوم

مثنوی معنوی ، دفتر چهارم

                مثنوی معنوی ، دفتر پنجم

                                مثنوی معنوی ، دفتر ششم