ﺍﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ : ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻴﺖ ﺍﻭﻝ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪ ﻣﺒﺪﺃ ﻭ ﺳﺮ ﺁﻏﺎﺯ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺍصلی ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺭ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻭ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﻻﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ « ﻧﻴﺴﺘﺎﻥ » ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﻭ ﺗﻠﻤﻴﺢ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺁﻳﻪ ی : ﺍﻧّﺎ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﺍﻧّﺎ ﺍﻟﻴﻪ ﺭﺍﺟﻌﻮﻥ . ﻗﺮﺍﺑﺖ ﻣﻌﻨﺎیی ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺎ ﺑﻴﺖ :
ﻣﺎ ﺯ ﺩﺭﻳﺎﻳﻴﻢ ﻭ ﺩﺭﻳﺎ می ﺭﻭﻳﻢ ﻣﺎ ﺯﺑﺎﻻﻳﻴﻢ ﻭ ﺑﺎﻻ می ﺭﻭﻳﻢ
ﺍﺻﻞ ﻭ ﻭﺻﻞ : ﺟﻨﺎﺱ ﻧﺎﻗﺺ ﺍﺧﺘﻼفی ﺩﺭ ﺣﺮﻑ ﺍﻭﻝ.
ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻭﺻﻞ : ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ی ﺣﻀﺮﺕ ﺣﻖ ﻛﻪ : « ﻣﻦ ﺍﺯ ﺭﻭﺡ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﺴﻢ ﺁﺩﻡ ﺩﻣﻴﺪﻡ » ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻨﺪﻩ ی ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺭﻭﺡ ﺁﺩمی جزئی ﺍﺯ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﻻﺳﺖ . ﺍﻣﺎ ﺩﭼﺎﺭ ﻓﺮﺍﻕ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﭘﻴﻜﺮ ﺁﺩمی ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﻭﺻﻞ ﺻﻮﺭﺕ نمی ﮔﻴﺮﺩ ﻣﮕﺮ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺟﺴﻢ ﺧﻮﺩ ﺁﺯﺍﺩ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﻣﺮﮒ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﻏﻮﺵ ﻛﺸﺪ .
ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻛﺴﻲ ﺩﻭﺭ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺍﺯ ﺍﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺻﻮﺭتی می ﻓﻬﻤﺪ ﻛﻪ ﺍﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﻭ ﺩﻗﻴﻘﺎً ﺍﻳﻦ ﻛﻼﻡ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ : « ﻣﻦ ﻋﺮﻑ ﻧﻔﺴﻲ ﻓﻘﺪ ﻋﺮﻑ ﺭﺑﻪ » ﭘﺲ ﻫﻤﻪ ی نی ﻫﺎ نمی ﻧﺎﻟﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺩﺭﺩ ﺍﺷﺘﻴﺎﻕ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ .
ﺁﻧﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺩﻧﻴﺎﻳﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺯﻧﮕﻮﻟﻪ ﻫﺎی ﺳﺮﮔﺮﻡ ﻛﻨﻨﺪﻩ ی ﺧﻮﻳﺶ ﺩﻝ ﺑﺴﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺍﻳﻦ : « ﺩﺭﺩ ﻋﺸﻖ » ﺭﺍ نمی ﭼﺸﻨﺪ .
بگذر از جسم و وسایط را بمان کز وسایط دورمانی ز اصل جان
هر که واصل شد به اصل خود رسید رو رسد باقی خلقان را مزید (مولانا)
......................................................................................................................................
ما ز بالاییم و بالا می رویم ما ز دریاییم و دریا می رویم
ما از آن جا و از این جا نیستیم ما ز بی جاییم و بی جا می رویم
خوانده ای انا الیه راجعون تا بدانی که کجاها می رویم (مولانا)
......................................................................................................................................
مرگ پیش از مرگ، امن است ای فتی این چنین فرمود ما را مصطفی
گفت موتوا کلکم من قبل ان یاتی الموت تموتوا بالفتن
هم چو عارف کز تن ناقص چراغ شمع دل افروخت از بهر فراغ
تا که روزی این بمیرد ناگهان پیش چشم خود نهد آن شمع جان
سر موتوا قبل موتوا این بود که پس از مردن فراغت ها رسد
بی حجابت باید اسرار لباب مرگ را بگزین و بر در آن حجاب
نه چنان مرگی که در گوری روی مرگ تبدیلی که در نوری روی (مولانا)
......................................................................................................................................
آدم این جا تنهاست
و در این تنهایی
سایه ی نارونی تا ابدیت جاری است (سهراب سپهری)
......................................................................................................................................
ﺑﯽ همه گان ﺑﻪ ﺳﺮ ﺷﻮﺩ ﺑﯽﺗﻮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ﺩﺍﻍ ﺗﻮ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﯾﻦ ﺩﻟﻢ ﺟﺎﯼ ﺩﮔﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ
غزل ۵۵۳ دیوان شمس
......................................................................................................................................
"طلب و طرب"،"فراق و وصال"،"جفا و وفا" و دوگانه هایی از این دست، آموزه های عرفا در مورد بریده شدن از نیستان معنا را تداعی می کند که منطبق بر متافیزیک افلاطونی است که این عالم را سایه از آن عالمی می داند که در نهایت باید به آن بازگردیم. همان که حافظ در غزل ۳۴۲ می گفت:
ﺣﺠﺎﺏ ﭼﻬﺮﻩ ﺟﺎﻥ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻏﺒﺎﺭ ﺗﻨﻢ ﺧﻮﺷﺎ ﺩﻣﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭼﻬﺮﻩ ﭘﺮﺩﻩ ﺑﺮﻓﮑﻨﻢ
ﭼﻨﯿﻦ ﻗﻔﺲ ﻧﻪ ﺳﺰﺍﯼ ﭼﻮ ﻣﻦ ﺧﻮﺵ ﺍﻟﺤﺎﻧﯿﺴﺖ ﺭﻭﻡ ﺑﻪ ﮔﻠﺸﻦ ﺭﺿﻮﺍﻥ ﮐﻪ ﻣﺮﻍ ﺁﻥ ﭼﻤﻨﻢ
